12 lipca 2018 r. traci ważność rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego regulujące stosowanie przepisów ustawy o ochronie zabytków i ochronie nad zabytkami. Pod koniec trwania obowiązującego rozporządzenia Departament Ochrony Zabytków przy MKiDN zaprosił przedstawicieli Polskiego Związku Eksploratorów do konsultacji projektu nowego rozporządzenia. 27 czerwca 2018 r. odbyło się spotkanie robocze w tej sprawie.

Stronę ministerialną reprezentowała Katarzyna Zalasińska, dyrektor Departamentu Ochrony Zabytków a Polski Związek Eksploratorów: Jacek Wielgus, Piotr Brzozowski oraz Artur Troncik.

Rozporządzenie MKiDN, nad którym pracowaliśmy, dotyczy ustawy obecnie jeszcze obowiązującej. Wbrew pogłoskom nie zawiera ono żadnych obostrzeń dotyczących poszukiwań a wręcz przeciwnie pojawiły się pewne udogodnienia. Część ułatwień zostało zaproponowanych przez przedstawicieli PZE i pozytywnie zaopiniowanych przez przedstawicieli Ministerstwa.

Najważniejsza zmianą jest radykalne rozdzielenie poszukiwań od badań archeologicznych co było wadą poprzedniego rozporządzenia. Taki podział jasno różnicuje wymagania dotyczące uzyskiwania zgód na poszukiwania zabytków od badań archeologicznych. Pojawia się dodatkowy ale praktyczny wymóg załączania map z zaznaczonym terenem poszukiwań. Padła propozycja aby pozwolenia można było rozszerzać na inne osoby w formie listy uczestników poszukiwań. Takie rozwiązanie jest korzystne dla poszukiwaczy, którzy samodzielnie nie potrafią uzyskać odpowiednich pozwoleń.

Nowe rozporządzenie wprowadza definicję strefy wyłączonej z pozwoleń czyli stanowisk rejestrowych. Aby przyspieszyć procedurę wydawania pozwoleń zaproponowano przeniesienie na wnioskodawcę obowiązku podania numeru Księgi Wieczystej działki, na której będą prowadzone poszukiwania. Dotychczas ten obowiązek spoczywał na WKZ-etach, którym zajmowało to miesiące (cały czas pozostaje jednak możliwość, że wnioskodawca tę kwestię pozostawia WKZ-tom). Te kwestie wydają się być już pewne.

Niestety nie są to rewolucyjne zmiany dotychczasowych praktyk, ale jest to z pewnością krok w dobrym kierunku.

Wartym podkreślenia jest też fakt, iż rozporządzenia do ustaw nie wymagają konsultacji społecznych. Pomimo to Departament Ochrony Zabytków zaprosił nas do skonsultowania projektu rozporządzenia i co ważniejsze pochylił się nad naszymi postulatami, których celem jest maksymalne uproszczenie procedur w wydawaniu pozwoleń na poszukiwania.

Przedstawiciele Ministerstwa potwierdzili chęć wprowadzania kompleksowych zmian w przepisach dotyczących ochrony zabytków i umówiliśmy się, że w przeciągu miesiąca przedstawimy szeroki wachlarz propozycji rozwiązań proponowanych do nowej ustawy o ochronie zabytków oraz przepisów towarzyszących.

W dzisiejszym spotkaniu uczestniczyli tylko przedstawiciele środowiska eksploratorów, których reprezentował PZE oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Rozporządzenie zostanie opublikowane pod koniec lipca 2018 r.

Zarząd
Polskiego Związku Eksploratorów